“Suni aklın geliştirdiği bir buluşun tescil müracaat hakkı kime ait?” Meşru açıdan henüz net bir cevabın verilemediği bu suale cevap bulmak için Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Öğr. Abonesi Özgür Arıkan araştırmalarına Oxford Üniversitesi ’nde başlıyor. Avrupa Birliği ’nin AB Marie Sktodowska Curie Beynelmilel Burs ve Araştırma Dolaşım Takviyeleri Programı MSCA kapsamına alınan “legAIstatus” projesiyle, suni aklın fikri mülkiyet hakları mevzusunda yasa yapıcılara istikamet gösterilmesi amaçlanıyor.

Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Fikri Mülkiyet Hukuku Anabilim Dalı Dr. Öğr. Abonesi Özgür Arıkan, suni zihin ile fikri mülkiyet hukuku ilişkisini tescil hakları açısından ele alacağı çalışmaya Oxford Üniversitesi Hukuk Fakültesi ’nden Prof. Robert Burrell danışmanlığında başlıyor. Dr. Öğr. Abonesi Arıkan, Roma hukuku alanındaki çalışmalarından da yararlanarak Roma kölelerinin legal statüsünün bu müzakereye ışık yakalayıp yakalayamayacağını, projenin ev sahibi yükseköğretim müesseseyi olan Oxford Üniversitesi Hukuk Fakültesi ’nde inceleyecek.

“SUNİ ZİHİN BÜYÜDÜKÇE YENİ MEŞRU BOŞLUKLAR OLUŞUYOR”

Gitgide büyüyen suni zihin teknolojisinin başta fikri mülkiyet hukuku olmak üzere bir hayli alanda boşluklara neden olduğunu belirten Dr. Öğr. Abonesi Arıkan, projenin ortaya çıkma sürecini şöyle özetliyor:

“Suni zihin son senelerde fantastik bir büyüme kaydoldu ve her geçen gün kuvvetlenmeyi sürdürüyor. Ancak büyüyen bu teknolojiyle beraber meşru açıdan daha evvelden öngöremediğimiz boşluklar ortaya çıkıyor ve bu sebeple tüm dünyadaki yasa yapıcıları yeni güçlükler bekliyor. Fikri mülkiyet hukuku çerçevesinde de ehemmiyetli boşluklar söz mevzusu. Suni zihinler hem fotoğraf çizip, müzik bestelemek gibi eser üretebilecek hem de tescil müracaatına mevzu olabilecek buluş yapabilecek bir seviyeye geldi. ‘Peki, suni aklın geliştirdiği fikri mahsuller üzerindeki haklar kime ait olmalı? ’ Bu mevzu meşru açıdan bir münakaşa alanı doğuruyor. Marie Sktodowska Curie Beynelmilel Burs ve Araştırma Dolaşım Takviyeleri Programı MSCA tarafından desteklenmeye layık görülen “legAIstatus” projemizle bu suale bir cevap vermek için çalışacağız.”

“ROMA HUKUKU SORULARIMIZA IŞIK YAKALAYABİLİR Mİ?”

Dr. Öğr. Abonesi Arıkan, bu cevaba erişmek için Roma hukukunda yer alan kölelerin legal statüsünün suni zihin sistemleri için de bir fikir verebileceği bilgisini paylaşıyor. Roma hukukunda kölelerin hukukun öznesi değil nesnesi olduğunu ifade ederek, “Roma yarıyılında kölelerin mal edinme mülkiyet hakkı da dahil hür şahıslara tanınan hakları olmamasına karşın bazı köleler ticari marifetleri ile sahipleri tarafından kendilerine vazgeçilen anaparayı işleterek birtakım kazanımlar elde edebiliyordu. Kölelerin bizzat oluşturdukları tüm kazanımlar sahiplerinin mülkiyetine dahil oluyordu. Kölelerin anaparayı işletirken altına girdikleri meşru mesullüklerden ise sahipleri ancak dolaylı ve hudutlu olarak mesul yakalanabilmekteydi. Günümüze döndüğümüzde, Roma hukukunda yer alan bu meşru statü suni zihin sistemlerinin alana getirdikleri buluşlarda hak sahipliği meseleyi için bir çözüm sunabilir mi? Bu suale aradığımız cevap hakikatinde aktüel bir legal boşluğu doldurmayı, bir seçenek sunmayı kastediyor” diye belirtiyor.

Dr. Öğr. Abonesi Arıkan, proje bitirildiğinde yasa yapıcılara istikamet gösterecek bir yaklaşımın ortaya çıkması amaçladıklarını söylüyor. İlerleyen safhalarda ise mevzuyu suni aklın üçüncü şahısların tescil ve değişik fikri mülkiyet haklarını ihlal etmesi vaziyetinde ne olacağını araştırmak için genişletmek de istiyor.

Dr. Öğr. Abonesi Özgür Arıkan kimdir?

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi lisans programından 2007 ’de mezun olan Dr. Öğr. Abonesi Arıkan yüksek lisans eğitimine İngiltere ’nin saygın yükseköğretim müesseseleri arasında gösterilen Manchester Üniversitesi ’nde fikri mülkiyet hukuku alanında devam etti. Hekime çalışmasını ise aynı üniversitede hukuk alanında bitirdi. Akademik çalışmalarını Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Fikri Mülkiyet Hukuku Anabilim Dalı ’nda sürdüren akademisyenin marka hukuku, tasarım hukuku, tescil hukuku ile fikri haklar alanlarında uzmanlığı bulunuyor.

Kaynak: BYZHA Beyaz Haber Ajansı