Sabancı Üniversitesi ’nin bu sene üçüncüsünü tertip ettiği “Teknolojinin Gücüyle Geleceğe” Webinar Tezsi ’nin 2023 programı başladı. “Afetlere Karşı Teknolojinin Eforu” başlığıyla asıllaşan bu senenin ilk seminerinde Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Azaları Erchan Aptoula, Berrin Yanıkoğlu ve İbrahim Tekin, teknolojiye dayalı yaklaşımlarla afetin tesirlerinin eksiltilebileceğine ve bağlantı alt yapısının devamlı çalışabileceğine dikkat çekti.
Sabancı Üniversitesi ’nin kamu ve özel sektör idareyicilerini bilim ve teknoloji ile buluşturmak üzere bu sene üçüncüsünü tertip ettiği “Teknolojinin Gücüyle Geleceğe” Webinar Tezsi ’nin 2023 programı başladı. Webinar Tezsi ’nin ilk semineri 27 Nisan Perşembe günü “Afetlere Karşı Teknolojinin Eforu” mevzusunda hakikatleşti.
Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi MDBF Öğretim Azaları Erchan Aptoula, Berrin Yanıkoğlu ve İbrahim Tekin ’in katılımıyla asıllaşan seminerde, uzaktan idrak etmeden suni zihne, bilgisayarla görülen bağlantı teknolojilerine kadar afetlere karşı kullanılabilecek aktüel teknik imkânlar üzerinde duruldu.
Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi MDBF Öğretim Abonesi Prof. Dr. Berrin Yanıkoğlu, çevrim içi bağlandığı seminerin açılışında yaptığı konuşmada, “Tüm ülkeyi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli zelzelenin ardından Sabancı Üniversitesi ’nde öğretim azaları olarak biz kendi alanlarımızda neler yapabiliriz? diye konuşmaya başladık. Bu seminerlerin mevzusu da reelinde azıcık böyle ortaya çıktı” dedi.
Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi MDBF Öğretim Abonesi Prof. Dr. İbrahim Tekin, takribî 20 yıldır elektromanyetik, anten, mikrodalga gibi mevzular üzerinde ders verdiğini ve bu mevzularda araştırmaları olduğunu belirterek, laflarını şöyle sürdürdü:
“Ben birebir afet mevzusunda araştırma yapmıyorum ama neticede en büyük kullandığımız günümüzün en büyük teknolojisi, bağlantı teknolojisi. Elekromanyetik dalgalar bağlantı teknolojisinin esasında olan kuramdır. Frekans yükseldikçe ve çoğumuzun bir noktadan bir noktaya bilgi irtibatı için kullanmamız gereken milimetrik dalga, mikro dalga mobil telefonların kullanıldığı frekanslara erişiyoruz. Çok düşük frekansta bir bataryayı kullanarak bir yerden bir yere bilgiyi iletemezsiniz. Türkiye ’de herhalde 85 milyonun 60 -70 milyonun cep telefonu vardır. Bu da geri tasarıda olan ağların çok iyi olmasını gerektiriyor.”
VAR OLAN BAZ İSTASYONLARININ RÖNTGENİNE SÜRÜKLEMELİYİZ
Zelzelede cep telefonu ağının kullanılamadığını anımsatan Prof. Dr. İbrahim Tekin, “Bunun sebeplerini iyi kavramak ve aynı meseleleri yaşamamak için temkin almalıyız. Başka Bir Deyişle var olan ağların bir röntgenine sürüklemeliyiz” diyerek, şu bilgileri verdi:
“Türkiye ’de takribî 200 bin, dünyada 20 milyon baz istasyonu var. Bunun yüzde 1 ’i Türkiye ’de, 50 bini İstanbul ’da. Zelzele bölgesindeki 9 bin baz istasyonunun üçte biri devrilmiş. Çoğunlukla bu baz istasyonlarını binaların üzerine koyuyorlar. Baz istasyonlarının çok daha sağlam yerlerde olması ve elektriğinin kesilmemesi gerekir. Enerjisinin en azından bir müddet kesilmemesini sağlayacak biçimde yapılması gerekli. Ağda enerji olsa dahi afetlerde yangın çıkmasın diye ağın enerjisini kapatıyorsunuz. O zaman da baz istasyonu çalışmıyor. Baz istasyonları ya sağlam binaların üstüne ya da baz istasyonlarına has direklere kurulmalı. Misalin İstanbul ’da baz istasyonları aydınlatma direklerinin üstüne rahatlıkla kurulabilir. Bağlantı alt yapısını değişik alt yapılardan bağımsız hale getirmeniz gerekli. Her şey birbirine bağlı olduğu zaman bir şey koptuğunda hiçbir şey çalışamaz hale geliyor.”
UZAKTAN İDRAK ETME TEKNOLOJİLERİYLE AFETİN TESİRLERİ AZALTILABİLİR
Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi MDBF Öğretim Abonesi Doç. Dr. Erchan Aptoula ise bilgisayar mühendisi olarak 10 seneden fazladır uydu görüntülerinin analiz etilmesi üzerine çalıştığını belirterek, uzaktan idrak etme teknolojilerinin afet idaresinde nasıl katkı sağlayabileceğini şöyle anlattı:
“Uzaktan idrak etme teknolojileri, uzaydan tarlalardaki hastalıkların tespit edilmesini muhtemel kılabiliyor. Elbette en ehemmiyetli uygulamalardan biri de afet yönetimi. Uzaktan idrak etme afet idaresinde neler yapabiliyor? Afetderi hemen sonra müdahale evresi ilk adım. Bu afet nelere neden oldu? Zarar nerede? Hangi seviyede? Azıcık daha uzun vadede ise iyileşme evresi; bu da artık yine yapılanmaya doğru geçilen evreyi ifade ediyor. Afet evvelinde ise yakın vadede natürel ki hazırlık; misalin erken ihtar sistemi. Yağmur yağıyor, yağmur ölçüsüne ve tabanın gidişatına bağlı olarak acaba bir su baskın asıllaşacak mı? Reelleşecek ise natürel ki bir erken ihtarın verilmesi gerekiyor. Veya daha uzun vadede gevşetmeye müteveccih hazırlıklar; misalin, tehlike haritalarının hesaplanması. Evet İstanbul ’da da bir zelzelenin asıllaşmasını bekliyoruz. Ne zaman olacağını öğrenmiyoruz. Gevşetmek için tehlike haritalarını çıkarabiliriz. Elbette ki doğal afetlerin bütün olarak yasaklanması muhtemel değil. Fakat teknolojiye dayalı yaklaşımlarla afet idare teknikleriyle bu tesirlerin gevşetilmesi gayet muhtemel.”
Kaynak: BYZHA Beyaz Haber Ajansı
