Evvel pandemi ardından Kahramanmaraş zelzeleleri karavanlara olan alakayı artırdı. Uzmanlar insanların güvenlik evhamı ile karavanlarda yaşamayı bir seçenek olarak gördüğünü söylüyor. Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Cemiyet Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Abonesi Nihan Kalkandelen “Karavan, kök saldığınız yerden geçici vakitliğine uzaklaşabilme, hayatın bitkinliğine bir mola verebilme lüksüydü. Bugün yaşadığımız koşullarda ise karavan hayatının anlamı çok daha farklı. Bu kez şehrin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil, güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme endişesi bizi bu mobil yaşantıya itmiş vaziyette. Eşyanın, dekorasyonun anlamını yitirdiği bir kumpasta yalnızca gereksinimimiz kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” diyerek yaşanan davranış başkalaşımını açıklıyor.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Cemiyet Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Abonesi Nihan Kalkandelen, zelzelenin ardından temel gereksinimleri karşılamada yaşanan imkânsızlıkların, insanları, bu problemlerle yüzleşmeyecekleri bir hayat kurgulamaya ve karavan hayatına yönlendirdiğini söylüyor. 

Gayret cemiyetselden fertsele dönüşüyor 

Dr. Öğr. Abonesi Nihan Kalkandelen inanılmaz vaziyetler karşısında yeni basmakalıplara adapte olmaya çalıştığımızı ve hayatta kalabilmek için gayret verdiğimizi belirterek, “Her gayret toplu kalitede olduğunda ve ortak şuurla şekillendiğinde daha kalıcı tesirler vazgeçebilirken, burada çabamız fertsele dönüşüyor. Kendini güvende sezmeyen ve güvenliğinin korunacağına dair inancını yitiren insanın kendini koruma yolu olarak bakabiliriz bu vaziyete. Öte yandan herkesin kendi çözümünü üretebildiği bir yapıda cemiyetselliğin sürdürülmesi eforlaşıyor.” dedi. 

İnsanlar betonarme binaların içinde evhamla yaşamak istemiyor

Beşeri barınma hakkının yanlış yapılanma sebebiyle gaspa uğradığına dikkat toplayan Kalkandelen, “Yaşanan zelzelenin büyüklüğü ve akıllara kazınan acı neticeleri karşısında insanlar, kendilerine yaşam alanı kurma gayretinde, bir başkasının elleriyle yapılmış betonarme binaların içinde evhamla yaşam sürmek yerine kendi tehlikesiz ve dokunulmaz, devrilmez alanını yaratmaya tutunuyor. Bunun sebebi beşeri barınma hakkının yanlış yapılanma sebebiyle gaspa uğramış olması ve insanın devayı kendi usulleriyle bulması. Ama bu kalıcı ve tesirli bir çözüm olduğunu tartışmak gerekir.  Bundan sonra zelzele tehdidi altında olan herkesin karavanda yaşaması ve karavan şehirlerin mobil insanları olma fikri oldukça düşündürücü.” dedi. 

Karavan hayatın bitkinliğine bir mola verme lüksüydü 

Karavan hayatının ayırt edici özelliklerinden bahseden Dr. Öğr. Abonesi Nihan Kalkandelen, “Karavan, kök saldığınız yerden geçici vakitliğine uzaklaşabilme, hayatın bitkinliğine bir mola verebilme lüksüydü. Neşeye efkâr konargöçer yaşamak, yaşam alanını birliktesi götürmek ve özgür sezmek gibi bir aslımız vardı. Karavan hayatı kendi zevkimize göre müddetimizi tasarlayıp, doğayla buluşmak için bir vasıtasıydı. Üstelik minimalist bir yaşam stili tatmin duygumuzu ya da konfor alanımızı yaralamıyordu. Bir şehirde kök salmış kumpaslı hayatımızı sürerken, karavan belki de kendi zamanını idareyebilme eforunu bize verdiği için cazipti.” laflarıyla devam etti. 

Gereksinimimiz kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz 

Bugün yaşadığımız koşulların değiştiğini söyleyen Kalkandelen, “Karavan hayatının bu kere anlamı çok daha farklı. Bu kez şehrin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil. Devrilme tehlikeyi olmayan güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme endişesi bizi bu mobil yaşantıya itmiş vaziyette. Eşyanın, dekorasyonun anlamını yitirdiği bir kumpasta yalnızca gereksinimimiz kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” dedi. 

Fertsel bir seçim değil, mecbur kaliteli fertsel bir hayat

Kalkandelen, zelzelenin ardından yaşanan elektrik kesintileri, ısınma problemleri, temel gereksinimleri karşılamada yaşanan imkânsızlıklar, insanları, karavan yuvalarında bu problemlerle yüzleşmeyecekleri bir hayatı kurgulamaya yönelttiğini söyleyerek “Zelzele fobisini bir nebze olsun dindiren bu gidişat insanları kendi köşesinde, kendini kurtarabileceği ya da kendi yaşamını sağlama bağlayabileceği bir alana itiyor. Bu gidişat da insanın doğayı ve etrafını rasyonel bakış açısıyla gözlemleyip değerlendirmesinin başka bir versiyonu. Doğa ve doğadan gelen afetler karşısında edilgen bir vaziyette kalmak yerine, denetleyen ve bu istikamette tecrübeler yaşamayı, teşebbüslerde bulunmayı seçim eden insanın faktör davranışı çıkıyor karşımıza. Bu faktör tavır tek başına neşeyi, fertsel bir seçim değil, mecbur kaliteli fertsel hayatta kalma gayreti. Herkesin bu fertsel gayreti farklı bir cemiyetsel şuur ortaya koyuyor reelinde ama bu kez çıkış yolu birbirinden bağımsız, emeli ortak kalitede. Zelzeleyle yaşama hakikatimizi kabullenip tasarılı çözümleri cemiyet şuuruyla üretebilmiş olsaydık, böylesi tasarısız fertsel çözümlere gereksinimimiz olmayacaktı.” değerlendirmesini yaptı. 

Birbirine bağlı ilişkilerle şekillenen cemiyet kumpasımız yerini mobil hayata vazgeçiyor

“Cemiyetsel yapıyı etkileyen bir mutasyon süreciyle karşı karşıyayız ve bu mutasyon en temel cemiyetselleştirme aracısı olan aileden başlıyor. Kimi aileler konutlarına hırsız girdiği için, bazıları ise kiralara gelen zamlar suratından karavan hayatını seçim ediyor.” diyen Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Cemiyet Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Abonesi Nihan Kalkandelen laflarını şöyle bitirdi: “Yerleşik hayata geçtiğimiz yarıyıllardaki kalabalık geniş aileler, birbirine bağlı ilişkilerle şekillenen cemiyet kumpasımız yerini mobil hayata vazgeçiyor. Köklerimizi söküp birbirimizden ayrışmaya başlıyor gibiyiz. Fakat değişik taraftan bu gidişat cemiyetsel bir seferberlik halinin habercisi olarak değerlendirilebilir. Bağımsızlaşmaya, fertselleşmeye başlasak da güçlü kalmayı bileceğimiz bu gayret bize yine bir tam olarak hareket etme hüneri kazandıracak ve bu evvel aileden başlayıp tüm cemiyete dağılan bir tesir yaratacak belki de…” 

Kaynak: BYZHA Beyaz Haber Ajansı