Türkiye’nin bağımsızlık savaşında en büyük kazanımlarından biri olan Lozan Barış Anlaşması’nın imza atılmasının üzerinden 100 sene geçti. Uzun senelerdir bu uyuşmanın saklı maddeleri olduğu, 2023’te yürürlükten kalkacağı gibi iddialar ortaya atıldı. Şehir efsanelerine mevzu olan bu vaziyeti ünlü tarihçi İlber Ortaylı, Habertürk’te Oya Çebi’nin sunduğu Haftalık programında değerlendirdi. Uyuşmanın özelliklerini, kazanımlarını ve bir hayli güzergahını ele alan Ortaylı, iddiaların da hakikatlik hissesinin olmadığını söyledi. Ortaylı şöyle konuştu: “Lozan efsaneleri düpedüz İsmet Paşa ve Atatürk karalaması için ortaya çıkmıştır. İsmet Paşa, Atatürk’şan atama ettiği baş delege. Onun oradaki zaferini kabul etmemekten ileri gelen bir yalandır. Bu yalanın altında çok yakın tarihle bağdaşmayan iddialar var. Mesela ’12 adaları İsmet Paşa vazgeçti’ gibi… Biz bunları ne yazık ki zati 1912’de Baklan Savaşı çıkmadan hemen evvel İtalya’ya kaptırdık.
Nası öğrenmiyoruz yahu böyle birşey olmaz. Bunu uyduranlardan 2’sini öğreniyorum. Siz de öğreniyorsunuz. Ben bunu söylemiyorum. Bir tanesi ile arkadaşlığım da vardır. Nuh der peygamber demez. Böyle bir şey olabilir mi? İlber Ortaylı Lozan’ı anlattı ViDEO
Bir devletler hukuku profesörü 1960’ların sonunda Lozan’ı çalışılmış. Lozan çalışılmış ama buna karşın bu çalışmalara bakmayan adamlar, ‘Bu saklı uyuşmadır, saklı maddeleri var…’ Saklı madde yok kardeşim. Saklı maddeli saklı uyuşma yalnızca 1. Dünya Savaşı’ndan evvel Türk imparatorluğunun paylaşılması için Rusya, İngiltere vs arasında yapılmıştır. Zira İngiltere Rusya’yı yanına kazanmak istiyor. Lozan’ın tartışması kapitülasyonlardır toprak değildir.”