Suni akıl uygulamalarıyla yaşamımızın her alanına girdi. Hukuk alanında da muhtelif uygulamalarla karşımıza çıkıyor ve hatta suni zekanın hâkim ya da avukat yerine geçip geçmeyeceği tartışılıyor. Mevzuya ait tertip edilen ‘Suni Akıl ve Hukuka Tesirleri ’ sempozyumda konuşan Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, “Suni zekanın bir hâkim ya da avukat yerine geçeceği kanısında değilim. Ama destekçi olmak bakımından bazı içtihatlara erişmede katkı sağlayabilir. Ama yargı kararlarını verme bakımından baktığımızda ortada bir beşeri bakış açısının olması gerekli. Suni zihin aynı sual iki defa sorduğunuzda iki değişik yanıt verebiliyor. İkisi de doğru olmayabiliyor. Şu anda zati eminliği yok. Eminliği olduğu zamanda da ben yeniden insan etkeninin ele alınması gerektiğini düşünüyorum” dedi.  

İstanbul Barosu ve Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından tertip edilen ‘Suni Akıl ve Hukuka Tesirleri ’ sempozyumu, üniversitenin Ataşehir ’deki yerleşkesine reelleştirildi.  

Sempozyum; Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, İstanbul Barosu Başkanı Av. Filiz Saraç, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Takviyecisi Dr. Öğr. Azası R. Barış Erman, İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komiteyi Yürütme Heyeti azaları Av. Selin Çetin Kumkumoğlu ve Av. Umut Zorer ile Berlin Humboldt Üniversitesi ’nden Prof. Dr. Luis Greco ’nun yanı gizeme yerli ve yabancı, alanında uzman çok rakamda hukukçuyu ağırladı.

 

“Hukuk Suni Akıl Mevzusunda Çok Sıkıntılı” 

Sempozyumda suallerimizi cevaplayan Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, suni zekanın, insanoğlunun karşılaştığı çok ehemmiyetli bir mevzu olduğunu belirterek “Özellikle hukuk bu mevzuda çok daha sıkıntılı. Zira hukuk sisteminin bu süreç içinde nasıl biçim alacağı ve geleceğinin ne olacağını da tartışıyoruz. Bir yandan ferdin bu zamana kadar elde ettiği kazanımlar, suni akıl karşısında hangi gidişata gelecek? Nasıl güvenceler sağlanacak?  Hukuk camiası da buna nasıl adapte olacak? Tam bunlar hukuk ve insanlığın tertip etmesi gereken ve bunun da çok güç olduğu bir gelecekte müzakeremiz gereken meseleler. Biz de baroyla bu kavgaya üniversitemiz çatısı altında sarihlik getirmek istedik” açıklamasını yaptı.  

 

“İlerde Minik Suçlamalarda ya da Yönetimsel Para Cezalarında Kullanılabilir” 

Suni zekanın hâkim ya da avukat yerine geçeceği münakaşalarını da andırdıran Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk şunları söyledi:  “Ben bu mevzuya azıcık duygusal yanaşıyorum. Suni zekanın bir hâkim ya da avukat yerine geçeceği kanısında değilim. Ama destekçi olmak, bazı içtihatlara erişmek bakımından katkı sağlayabilir. Bugün elbette bundan fayda bir hayli şeyde sağlanabilir. Ama yargı kararlarını verme açısından baktığımızda ortada bir beşeri bakış açısının olması gerekli. Başka Bir Deyişle bir bedeller sistemi var burada ve bu bedeller sistemi içinde sizin her somut vakayla bağdaşacak biçimde karar vermeniz gerekli. O surattan Yargıtay ’ın yerine suni zekanın konuşlandırılması diye bir şeyin şu anda söz mevzusu olduğu kanısında değilim. Ama minik suçlamalarda ya da yönetimsel para cezalarında bunun dünyada misalleri var. Suni akıl bizi çok emin neticelere götürmüyor. Suni zekanın bir hayli yanlış kararı, yanlış uygulamaları ve yanlış neticeleri var. Suni zihne aynı suali iki defa sorduğunuzda iki değişik yanıt verebiliyor. İkisi de doğru olmayabiliyor. Şu anda zati eminliği yok. Eminliği olduğu zamanda da ben yeniden insan etkeninin ele alınması gerektiğini düşünüyorum.” 

 

“Değişecek, Dönüşecek ve Yoluna Başka Bir Mecrada Devam Edecek” 

Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, “Mesela tıp alanı da suni zekadan etkilenecek. Mesela beni bir suni akıl operasyon etse ben bundan ne kadar rahat olur,  bunu rahat karşılarım sualini sormam gerekli. Aynı şey hukuk için de geçerli. Ben istemem. Beni bir cerrah, insan operasyon etsin isterim. Zira orada beşeri etkenler devreye giriyor ve girmeli. Sizin gidişatınıza göre manevra yapıp karar alabilmeli. O surattan suni zekayı çok tartışacağız ve çok büyük tehlikeler var. Demokrasi ismine, ayrımcılık, tüzük hukuku meseleleri ismine tehlikeler var. Ama bu insanın devre dışı kalacağı anlamına gelmiyor. Değişecek, dönüşecek ve yoluna başka bir mecrada devam edecek” biçiminde konuştu.  

 

“Hukukta Dikkat ve Sürati Artırabilir” 

Suni zekanın emin gidişata getirildiğinde hukukta destekçi olarak kullanıldığında hukukta dikkat ve sürati artırabildiğini belirten Prof. Dr. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, “Mesela bizim gençliğimizde insan hakları Avrupa Duruşması kararlarına erişmemiz meseleydi. Ama şimdi çok rahat erişebiliyoruz. Natürel teknolojinin büyümesi, hukuk da bundan faydalanacak ve pozitif büyüyecek” dedi.  

 

“Fikri Mülkiyet Hukukunu Yine Düşünmemiz Gerekebilir”

Dr. Öğr. Azası R. Barış Erman, “Birinci seansımız Chatbotlarla alakalıydı. Chat GPT ’nin yasal ilişkilere nasıl tesir ettiği, acaba bir avukatın yerini alabilir mi, avukatın takviyecisi olarak yasal neticelere, meselelere çözüm getirebilir mi mevzularını tartıştık. Bundan sonraki seanslarda da daha aşırısı dominantların yerini alabilir mi mevzusuna geliyoruz. Aynı zamanda bu gibi suni akıl uygulamaları hukukta ciddi bir mutasyon,  paradigma farklılığına yol açabilecektir. Bunun üzerine de konuşuyoruz. Acaba hukukta yeni haklar, yeni kabahatler, yeni mesullük çeşitleri ortaya çıkacak mıdır? Bununla alakalı bir ekip öngörülerde bulunduk. Muhtemelen de çıkacak diye varsayım ediyoruz. Özellikle mesullük hukukunda, medeni hukukla ceza hukukunun beceriksiz kaldığı alanlarda daha fazla nesnel mesullüğün ortaya çıktığı birtakım büyümeler olabilir. Bunun dışında şahsi bilgilerin daha fazla kamusal alanda korunmasını sağlayabiliriz veya fikri mülkiyet hukukunu yine düşünmemizi gerektiren gidişatlar ortaya çıkabilir” açıklamasında bulundu. 

 

“Robot Hâkimler Teknik Olarak Olası Değil” 

Sempozyumda konuşacağı mevzuları açıklayan Prof. Dr. Luis Greco ise “Sunumuma ilk olarak iki tane sualle başlayacağım. Bunlardan birincisi robot hâkimlere acaba imkân var mı? Bu bir biçimde teknik olarak olası müdür? İkinci olarak da bunu acaba istiyor muyuz? Bu istenen bir şey olacak mıdır? Birinci suale yanıtım şu; evet olası olacaktır yakın gelecekte böyle bir şeyin üretilmesi. Fakat bunun yaşama geçirilebilmesi bakımından hem yasal hem de etik anlamda çok ciddi evhamlarımız vardır ve dolayısıyla ikinci suale yanıtım büyük olasılıkla hayır olacak” diye konuştu.  

“Kaybeden Tarafa da Kararın Açıklanması Gerekli, Makina Bunu Yapamaz” 

Prof. Dr. Luis Greco, suni aklın hukukta kullanımının hudutlu olacağını şu sözlerle açıkladı:  “Burada şunu düşünmemiz gerekli. Bir şahıs hakkında yargıda bulunmak o şahıs üzerinde bir kuvvet, efor kullanmak anlamına kazanç. Cihazın başka bir deyişle bu biçimde bir yargının aynı kaybeden taraf bakımından da bir meşruiyeti olması gerekli. Başka Bir Deyişle ona açıklanabilmesi gerekli. Neden kaybettiğini ona ikna edilebileceği bir biçimde açıklanabilmesi gerekir. Benim düşünceme göre bir makine bunu asla yapamaz. Zira bunu yapabilmek için bir şahsın suratına, gözünün içine bakıp o şahsın neden kaybettiğini ona anlatabilmek gerekir. Bir aygıtta asla insan olamayacağı için bunu asıllaştıramayacaktır ve dolayısıyla meşruiyet esası bu anlamda zayıflayacaktır.”

 

Kaynak: BYZHA Beyaz Haber Ajansı